Hostname: page-component-586b7cd67f-2plfb Total loading time: 0 Render date: 2024-11-24T03:02:00.402Z Has data issue: false hasContentIssue false

Possessed by the Devil? A Very Public Dispute in Utrecht

Published online by Cambridge University Press:  20 November 2018

Benjamin J. Kaplan*
Affiliation:
The University of Iowa

Extract

No phenomenon reveals the otherness, the alien quality of early modern culture as dramatically as reputed cases of demonic possession. Previously a rare and rather marginal phenomenon, demonic possession became a new plague in the late sixteenth and seventeenth centuries. Physically the affliction manifested itself in recurrent fits, convulsions, foaming at the mouth, difficulty eating and drinking, bug-eyes, and extreme contortions of the body. Verbally demoniacs sometimes ranted incoherently; other times, their words were offensively clear to those around them. Speaking with the supposed voice of the devil, demoniacs uttered blasphemies and obscenities, denied fundamental Christian dogmas, and mocked figures of authority.

Type
Studies
Copyright
Copyright © Renaissance Society of America 1996

Access options

Get access to the full version of this content by using one of the access options below. (Log in options will check for institutional or personal access. Content may require purchase if you do not have access.)

References

Algemeen Rijksarchief The Hague. Oud-Synodaal Archief 73. Vol. 1, Deliberations of the Standing Committee of the Holland Synods concerning the Utrecht Churches, 1602.Google Scholar
Blecourt, Willem de. Termen van toverij. De veranderde betekenis van toverij in Noordoost-Nederland tussen de 16de en 20ste eeuw. Nijmegen, 1990.Google Scholar
Cervantes, Fernando. “The Devils of Queretaro: Scepticism and Credulity in Late Seventeenth-Century Mexico,” Past and Present 130: 5169.Google Scholar
Corr ende warachtich verhael vande wonderlicke aenvechtinge en[de] verlossinge van David Wardavoir, Trijpwercker/ geschiet binnen Utrecht. In dichte gestelt tot vertroostinghe van alle aengevochte personen. Utrecht, 1595.Google Scholar
Demos, John P. Entertaining Satan: Witchcraft and the Culture of Early New England. Oxford, 1982.Google Scholar
Deursen, A.Th. van. Plain Lives in a Golden Age: Popular Culture, Religion and Society in Seventeenth-Century Holland. Cambridge, 1991.Google Scholar
Dooren, J.P. van. “Kerkelijke toestanden in de Provincie Utrecht omstreeks 1600.” Nederlands Archief voor Kerkgeschiedenis, n.s. 49 (1969): 183-93.10.1163/002820369X00055Google Scholar
Enno van Gelder, H.A. Getemperde vrijheid. Een verhandeling over de verhouding van Kerk en Stoat in de Republiek der Verenigde Nederlanden en de vrijheid van meningsuiting in zake godsdienst, drukpers en onderwijs, gedurende de 17e eeuw. Groningen, 1972.Google Scholar
Ernst, Cecile. Teufelaustreibungen. Die Praxis der katholischen Kirche im 16. und 17. Jahrhundert. Bern, 1972.Google Scholar
Frijhoff, Willem. “Beeldvorming over toverij in oostelijk Gelderland, zestiende tot twintigste eeuw.” In Nederland betoverd. Toverij en Hekserij van de veertiende tot in de twintigste eeuw, ed. Gijswijt-Hofstra, Marijke and Frijhoff, Willem, 232-41. Amsterdam, 1987.Google Scholar
Fruin, R., ed. Uittreksel uit Francisci Dusseldorpii Annales 1566-1616. The Hague, 1893.Google Scholar
Gemeentearchief Utrecht. Archief der Kerkeraad der Nederlandse Hervormde Gemeente 2, Resolutions and Minutes of the Utrecht Reformed Consistory, 1604-18.Google Scholar
Gemeentearchief Utrecht. Stadsarchief II 1315, Financial Accounts of the Reformed Deaconry, Utrecht.Google Scholar
Gemeentearchief Utrecht. Stadsarchief II 2236, Criminal Sentences of the Utrecht Municipal Court, 1605.Google Scholar
Gemeentearchief Utrecht. Stadsarchief II 2244, Criminalia — Reports of Sheriffs’ Investigations, Court Documents, etc.Google Scholar
Gijswijt-Hofstra, Marijke, ed. Een schijn van verdraagzaamheid. Afwijking en tolerantie in Nederland van de zestiende eeuw tot heden. Hilversum, 1989.Google Scholar
Habermas, Jürgen. The Structural Transformation of the Public Sphere: An Inquiry into a Category of Bourgeois Society. Trans. Burger, Thomas. Cambridge, MA, 1989.Google Scholar
Henningsen, Gustav. The Witches’ Advocate: Basque Witchcraft and the Spanish Inquisition (1609-1614). Reno, 1980.Google Scholar
Janssen, H. Q., and van Toorenenbergen, J. J., ed. Brieven uit onderscheidene Kerkelijke Archieven. Utrecht, 1880.Google Scholar
Kaplan, Benjamin J. Calvinists and Libertines: Confession and Community in Utrecht, 1578-1620. Oxford, 1995.10.1093/acprof:oso/9780198202837.001.0001Google Scholar
Karlsen, Carol F. The Devil in the Shape of a Woman: Witchcraft in Colonial New England. New York, 1987.Google Scholar
Leeuwenberg, H.L.Ph.Tussen pastoor en predikant. Een inquisitie-proces tegen een platteland- spastoor in het Sticht 1573-1574.” In Utrechters entredeux. Stad en Sticht in de eeuw van de reformatie, 1520-1620, ed. ten Boom, H. et al., 147-71. Delft, 1992.Google Scholar
MacDonald, Michael. Mystical Bedlam: Madness, Anxiety, and Healing in Seventeenth-Century England. Cambridge, 1981.Google Scholar
Mandrou, Robert. Magistrats et sorciers en France au XVIIe siècle. Une analyse de psychologie historique. Paris, 1980.Google Scholar
Midelfort, H.C. Erik. “Sin, Melancholy, Obsession: Insanity and Culture in Sixteenth Century Germany.” In Understanding Popular Culture: Europe from the Middle Ages to the Nineteenth Century, ed. Kaplan, Steven L., 113-45. New York, 1984.Google Scholar
Midelfort, H.C. Erik. “The Devil and the German People: Reflections on the Popularity of Demon Possession in Sixteenth-Century Germany.” In Religion and Culture in the Renaissance and Reformation, ed. Ozment, Steven, 99119. Kirksville, 1989.Google Scholar
Monter, E. William. Witchcraft in France and Switzerland: The Borderlands during the Reformation. Ithaca, 1976.Google Scholar
Monter, E. William. “Scandinavian Witchcraft in Anglo-American Perspective.” In Early Modem European Witchcraft: Centres and Peripheries, ed. Ankarloo, Bengt and Henningsen, Gustav, 425-34. Oxford, 1990.Google Scholar
Reitsma, J. and van Veen, S.D., ed. Acta der provinciale en particuliere synoden, gehouden in de noordelijke Nederlanden gedurende de jaren 1572-1620. 6 vols. Groningen, 1892-97.Google Scholar
Roodenburg, Herman. Onder censuur. De kerkelijke tucht in de gere-formeerde gemeente van Amsterdam, 1578-1700. Hilversum, 1990.Google Scholar
Schilling, Heinz. “Religion und Gesellschaft in der Calvinistischen Republik der Vereinigten Niederlande. ‘Offentlichkeitskirche’ und Säkularisation; Ehe und Hebammenwesen; Presbyterien und politische Partizipation.” In Kirche und Gesellschaftlicher Wandel in Deutschen und Niederldädischen Städten der Werdenden Neuzeit, ed. Petri, Franz, 197250. Cologne, 1980.Google Scholar
Stronks, G.J.De betekenis van De hetoverde weereld van Balthasar Bekker.” In Nederland betoverd. Toverij en Hekserij van de veertiende tot in de twintigste eeuw, ed. Gijswijt-Hofstra, Marijke and Frijhoff, Willem, 196206. Amsterdam, 1987.Google Scholar
Thomas, Keith. Religion and the Decline of Magic. New York, 1971.Google Scholar
Waardt, Hans de. “In de grond een familiezaak. Veten en toverij in Nijkerk in 1550.” In Nederland betoverd. Toverij en Hekserij van de veertiende tot in de twintigste eeuw, ed. Gijswijt-Hofstra, Marijke and Frijhoff, Willem, 2639. Amsterdam, 1987.Google Scholar
Waardt, Hans de. “Vervolging of verweer. Mogelijke procedures na een beschuldiging van toverij in het gewest Holland voor het jaar 1800.” In Nederland betoverd. Toverij en Hekserij van de veertiende tot in de twintigste eeuw, ed. Gijswijt-Hofstra, Marijke and Frijhoff, Willem, 5768. Amsterdam, 1987.Google Scholar
Walker, Anita M. and Dickerman, Edmund H.. “‘A Woman under the Influence’: A Case of Alleged Possession in Sixteenth-Century France,” The Sixteenth Century Journal 22 (1991): 535-54.10.2307/2541474Google Scholar
Walker, D.P. Unclean Spirits: Possession and Exorcism in France and England in the Late Sixteenth and Early Seventeenth Centuries. Philadelphia, 1981.Google Scholar
Weber, Alison. “Between Ecstasy and Exorcism: Religious Negotiation in Sixteenth-Century Spain.” Journal of Medieval and Renaissance Studies 23 (1993): 221-34.Google Scholar
Zilverberg, S.B.J. Dissidenten in de Gouden Eeuw. Geloof en geweten in de Republiek. Weesp, 1985.Google Scholar