Hostname: page-component-586b7cd67f-t7czq Total loading time: 0 Render date: 2024-11-23T18:45:19.476Z Has data issue: false hasContentIssue false

Turkic Typologies: Ideology and Indigenous Linguistic Knowledge in the Work of Bekir Çobanzade

Published online by Cambridge University Press:  21 July 2020

Michael Erdman*
Affiliation:
The British Library
*
*Corresponding author. Email: [email protected]

Abstract

The current work is an exploration of the life and linguistic scholarship of the Crimean Tatar linguist Bekir Çobanzade. In it, I pay particular attention to the impact of the author's socio-political environment, especially the rise of Stalinism, on his works relating to the history and classification of the Turkic languages. I demonstrate how these circumstances compelled Çobanzade to perform an intellectual migration, from an indigenous Turkic ontology focused on the structural wholeness of the Turkic languages to a rigid application of Marxist-Leninist concepts of socially-determined linguistic classification. I do this with the help of monographs and journal articles published in Crimean Tatar, Ottoman Turkish, Azerbaijani and Russian, problematizing the multitude of his audiences and loyalties. As such, Çobanzade's story becomes a microcosm of the experience of a broader generation of Turkic writers and scholars. It was a generation that sought to take the greatest benefit from the monumental changes following World War I, and ended up being consumed by the totalitarian state that emerged in its wake. Çobanzade is one victim of many whose scholarly oeuvre can open a window to a heady and bygone period of experimentation and change.

Type
Research Article
Copyright
Copyright © The Author(s), 2020. Published by Cambridge University Press

Access options

Get access to the full version of this content by using one of the access options below. (Log in options will check for institutional or personal access. Content may require purchase if you do not have access.)

References

Ağayev, Elnur (2013). “Bekir Çobanzade'nin “Azerbaycan’ı Tedkik ve Tetebbu Cemiyeti'ndeki Faaliyetleri ve Islahatlar Üzerine Görüşleri.CTAD 9:17, p. 36.Google Scholar
Ashnin, F. D. (1967). “Bekir Vagapovich Choban-zade.Narody Azii i Afriki 1 (1967), pp. 208–16.Google Scholar
Ashnin, F. D. (1998). “Professor V. B. Choban-zadeniñ mahkeme işi.” Yıldız 6, pp. 4563.Google Scholar
Ataş, Hayri (2013). “Selim Refik Refi'oğlu'nun Bekir Çobanzade'ye Cevabı ve İtirazları.” In Bəkir Çobanzadə – Böyük Filoloq, pp. 7075. Baku: Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi, Bakı Dövlət Universiteti.Google Scholar
Aytürk, Ilker (2009). “H. F. Kvergić and the Sun-Language Theory.” Zeitschrift Der Deutschen Morgenländischen Gesellschaft 159:1, pp. 2344.Google Scholar
Aytürk, Ilker (2004). “Turkish Linguists against the West: The Origins of Linguistic Nationalism in Atatürk's Turkey.” Middle Eastern Studies 40:6, pp. 125. https://doi.org/10.1080/0026320042000282856.CrossRefGoogle Scholar
Barthold, V. V. (1963). Akademik V. V. Barthold, Socheneniya II (Chast’ 1): Obshchie raboty po istorii Sredney Azii; Raboty po istorii Kavkaza i Vostochnoy Yevropy. Moscow: Izdatel'stvo Vostochnoy Literatury.Google Scholar
Birtalan, Ágnes (2011). “Oirat.” In The Mongolic Languages, edited by Janhunen, Juha, pp. 210–28. Routledge Language Family Series 5. London: Routledge.Google Scholar
Choban-zade, Bekir, Ėmirova, A. M. and Seĭtia͡gʹia͡ev, N. S (2003). Kʺyrymtatar ilʹmiĭ sarfy. Simferopolʹ: Dolia͡.Google Scholar
Çobanzade, Bekir (1920). “Bulutlar.Yeşil Ada: Ayda Bir Çıqar Terbiyevi, Edebi, ve Biraz Da Mısqılcı Tatarca Jurnaldır 2, p. 3.Google Scholar
Çobanzade, Bekir (1920). “Dunay Taşa.Yeşil Ada: Ayda Bir Çıqar Terbiyevi, Edebi, ve Biraz Da Mısqılcı Tatarca Jurnaldır 4, p. 46.Google Scholar
Çobanzade, Bekir (1920). “Macar Dünyası.” Yeşil Ada: Ayda Bir Çıqar Terbiyevi, Edebi, ve Biraz Da Mısqılcı Tatarca Jurnaldır 4, pp. 3941.Google Scholar
Çobanzade, Bekir (1920). “Uzaq Tavlar.” Yeşil Ada: Ayda Bir Çıqar Terbiyevi, Edebi, ve Biraz Da Mısqılcı Tatarca Jurnaldır 1, pp. 56.Google Scholar
Çobanzade, Bekir (1924). Türk-Tatar Lisaniyyatına Medhal. Baku: Azarneşir.Google Scholar
Çobanzade, Bekir (1925). Qırımtatar İlmi Sarfı: Qırım Tatarcasını ilmi noqta-yı nazardan tetqiq tecurbesi. Aq Mescit: Qırım Hukumet Neşriyatı.Google Scholar
Çobanzade, Bekir (1926). “Medeniy Yapıcılıqta Türk-Tatar İnteligentsiyasınıñ Borçları.İleri 1:4 (September), pp. 616.Google Scholar
Çobanzade, Bekir (1926). “Qalpaq Maxreci.İleri 1:8 (December), pp. 6263.Google Scholar
Çobanzade, Bekir (1926). “Yeni Türkiye.İleri 1:6–7 (November), pp. 5055.Google Scholar
Çobanzade, Bekir (1927). “Azərbaycan İmla Kongresi.Maarif Işçisi 10–11 (30–31), pp. 6166.Google Scholar
Çobanzade, Bekir (1929). “Krymsko-tatarskaia literatura noveishego perioda: (Kriticheskie etiudy).Izvestia Vostochnogo Fakul'teta Azerbaidzhanskogo Gosudarstvennogo Universiteta im. V. I. Lenina IV, pp. 538.Google Scholar
Çobanzade, Bekir (1929). “Zametki o iazyke i slovesnosti Kumykov.Izvestia Vostochnogo Fakul'teta Azerbaidzhanskogo Gosudarstvennogo Universiteta im. V. I. Lenina I, pp. 95138.Google Scholar
Çobanzade, Bekir (1934). “Lenin vă Dilcilik.Inqilab vă mădănijjăt: Azărbaĭjan shura ĭazyjylary tăshkilat qomităsinin organy 1–2, pp. 1518.Google Scholar
Çobanzade, Bekir and Mämmäd, Adilov (2007). Seçilmiş äsärläri: beş cilddä. Müasir Azärbaycan ädäbiyyatı. Bakı: Şärq-Qärb.Google Scholar
Deloria, Vine (2002). Evolution, Creationism, and Other Modern Myths: A Critical Inquiry / Vine Deloria, Jr. Golden, CO: Fulcrum Pub.Google Scholar
Diep, Francie (2019). “When Did Science Become Apolitical?” Pacific Standard, July 1. https://psmag.com/news/when-did-science-become-apolitical.Google Scholar
Dilmen, İbrahim (1943). “Türk Tarih Tezinde Güneş-Dil Teorisinin Yeri ve Değeri.” In İkinci Türk Tarih Kongresi İstanbul: 20–25 Eylül 1937: Kongreye Sunulan Tebliǧler, ed. Kurumu, Türk Tarih, pp. 8598. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.Google Scholar
Emirova, Adile M. (2006). “Bekir Çobanzade'nin Dil Bilimi Anlayışı.” Translated by Erk, Kutluay. Karadeniz Araştırmaları 11, pp. 111.Google Scholar
Eyvazov, Pərvin (2013). “Bəkir Çobanzadənin Dil Tədqiqatlarında Qrammatik Kateqoriyaların Şərhi.” In Bəkir Çobanzadə – Böyük Filoloq, pp. 5259. Baku: Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi, Bakı Dövlət Universiteti.Google Scholar
Eyvazov, Pərvin (2019). “Prof. Dr. Bəkir Çobanzadənin Dilçilik Araşdırmalarında Söz Yaradıcılığı Məsələləri.” Uuslararası Türk Lehçe Araştırmaları Dergisi (Türklad) 3:1, pp. 144–59.CrossRefGoogle Scholar
Furkan, Hamit (2009). Şemseddin Sami ve Nev-usûl sarf-ı Türkî. 1. baskı. Türk Dil Kurumu yayınları 986. Kavaklıdere, Ankara: Türk Dil Kurumu.Google Scholar
Gasprinskiĭ İsmail, Bey and Yavuz, Akpınar (2004). Fikrî eserleri. İsmail Gaspıralı, seçilmiş eserleri / neşre hazırlayanlar, Yavuz Akpınar, Bayram Orak, Nazım Muradov; 2. Beyoğlu-İstanbul: Ötüken.Google Scholar
Gökalp, Ziya (1968). The Principles of Turkism. Translated by Devereux, Robert. Leiden: Brill.Google Scholar
Guseinova, Ul'viia (2013). “Tiurkologicheskoe nasledie Bekira Chobanzade.” In Bəkir Çobanzadə – Böyük Filoloq, pp. 4547. Baku: Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi, Bakı Dövlət Universiteti.Google Scholar
Hirsch, Francine (2005). Empire of Nations: Ethnographic Knowledge and the Making of the Soviet Union. Culture and Society after Socialism. Ithaca: Cornell University Press.Google Scholar
Isliamova, Z. (2013) Bekir Choban-zade (1893–1937): biobibliografik kosʹtergich = Bekir Choban-zade (1893–1937): biobibliograficheskiĭ ukazatelʹ = Bekir Choban-zade (1893–1937): biobibliohrafichnyĭ pokazh͡chyk. Simferopol’: Dolia.Google Scholar
Jankowski, Henryk (1994). “Notes on Bekir Çobanzade's Life and Activity in Hungary (with the Publication of a New Document).” Acta Orientalia Academiae Scientiarum Hungaricae 47:1/2, pp. 129–41.Google Scholar
Johanson, Lars, ed. (1998). The Turkic Languages. Routledge Language Family Descriptions. London: Routledge.Google Scholar
Kaleshi, Hasan (2010). Sami Frashëri në letërsine dhe filologjinë turke. Biblioteka Divan. Shkup: Logos-A.Google Scholar
Köprülü, Mehmed Fuat (1923). Türkiya Tarihi: Birinci kitap: Anadolu İstilasına Kadar Türkler. İstanbul: Kanaat Kitaphanesi.Google Scholar
Lee, Joo-Yup (2016). “The Historical Meaning of the Term Turk and the Nature of the Turkic Identity of the Chinggisid and Timurid Elites in Post-Mongol Central Asia.Central Asiatic Journal 59:1–2, pp. 101–32.Google Scholar
Lewis, Geoffrey (1999). The Turkish Language Reform: A Catastrophic Success. Oxford; New York: Oxford University Press.Google Scholar
Lukács, György (1971). History and Class Consciousness; Studies in Marxist Dialectics. Cambridge, MA: MIT Press.Google Scholar
Marr, Nikolaĭ IA͡kovlevich (1926). “O proiskhozhdenii iazyka.” In Po etapam razvitiia iafeticheskoĭ teorii: sbornik stateĭ, pp. 286335. Nauchnoissledovatelʹskiĭ institut etnicheskikh i natsionalʹnykh kulʹtur narodov Vostoka SSSR 8. Moscow: Izdanie Instituta.Google Scholar
Marr, Nikolaĭ IA͡kovlevich (1931). Les Vichaps. Mémoires de l'Académie de l'histoire de La Culture Matérielle; Leningrad:[Imprimerie “Iv. Fedorov”].Google Scholar
Nagaiev, Safter (1991). “Medeni Inqilab Askeri.” In Zhilnamelerdeki Izler, pp. 75216. Tashkent: Gafur Gulam.Google Scholar
Novick, Peter (1988). That Noble Dream: The “Objectivity Question” and the American Historical Profession. Ideas in Context. Cambridge, UK: Cambridge University Press.CrossRefGoogle Scholar
Pollock, Ethan (2006). Stalin and the Soviet Science Wars. Princeton, NJ: Princeton University Press.Google Scholar
Qəmbərova, Qüdsiyyə (2013). “Bəkir Çobanzadənin ‘Türk-Tatar Dialektolojisi’ Əsərində Türk-Tatar Şivələrip Problemi.” In Bəkir Çobanzadə – Böyük Filoloq, pp. 4851. Baku: Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi, Bakı Dövlət Universiteti.Google Scholar
Şimşir, Sebahattin (2011). Azerbaycan'da Kızıl Soykırım. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık.Google Scholar
Stalin, Iosif (1913). “Marksizm i Natsional'niy Vopros.” (January).Google Scholar
Tachau, Frank (1964). “Language and Politics: Turkish Language Reform.” The Review of Politics 26:2, pp. 191204.CrossRefGoogle Scholar
Tagirzade, A. and Guliev, A. (1990). “Professor Bekir Vagab Ogly Chobanzade.” Sovetskaia Tiurkologiia 6, pp. 7779.Google Scholar
Taymas, A. Battal (1955). “Kırımlı Bekir Çobanzade'nin Şiirleri.” Türkiyat Mecmuası 12, pp. 2336.Google Scholar
Taymas, A. Battal (1954). “Kırımlı Filolog-Şair Bekir Çobanzade'yi Tanıtma Tecrübesi.” Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 2, pp. 233–63.Google Scholar
Türkoğlu, İsmail (2016). “Çobanzâde, Bekir Sıtkı (1893–1937): Türk Dili ve Türk Lehçeleri Âlimi, Şair.” In Türk Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, pp. 296–97. İstanbul: Türk Diyanet Vakfı.Google Scholar
Ursu, Dmitrii Pavlovich (2013). Bekir Choban-zade: zhizn’, sud'ba, epokha. Simferopol’: KRP Vidavnitstvo Krimnavchpedderzhvidav.Google Scholar
Usmanova, Saǐdi Abliakimovna (2013). “Pedahohichna Ta Literaturna Spadshchyna B. Choban-Zade v Doslidzhenniakh XX–XXI Stolit’.” Teoretychna i Dydaktychna Filologiia 14, pp. 129–37.Google Scholar
Wellerstein, Alex (2018). “The Myth of Apolitical Science.Science 362:6418 (November 30): 1006. https://doi.org/10.1126/science.aav4900.CrossRefGoogle Scholar