An insight into Old Hittite metallurgy: alloying practices at Hüseyindede (Çorum, Turkey)

Abstract

This paper presents archaeological and analytical data on metal artefacts from Hüseyindede (Çorum, Turkey), dated to the Old Hittite period (ca 16th century BC). Hüseyindede, which is set in a rural landscape, demonstrates continuity in alloying traditions from the Early Bronze Age III (ca 26th/25th–22nd/21st century BC) and the Assyrian Trading Colonies period (20th–18th century BC) to the emergence of the Hittites. In addition to known alloying practices of the period, the site presents, for the first time, evidence of the existence of copper-nickel alloys, namely cupronickels, which so far have been documented only at the Late Bronze Age capital of the Hittites, Boğazköy/Hattuša. The Hüseyindede cupronickel objects now pinpoint the presence of this technology to regions spreading out from the Halys basin from the Old Kingdom Hittite period.

Özet

Bu makalede, Eski Hitit Dönemi’ne (yaklaşık M.Ö. 16. yy) tarihlenen Hüseyindede (Çorum, Türkiye) yerleşiminde ele geçen maden eserlerin arkeolojik ve analitik verileri sunulmaktadır. Kırsal olarak tanımlanabilecek bir alanda konumlanmış olan Hüseyindede yerleşimi, Erken Tunç Çağı III (M.Ö. 26./25.–22./21. yy) ve Assur Ticaret Kolonileri Çağı’dan (M.Ö. 20.–18. yy) Hititlerin ortaya çıkışına kadar geçen süreçte, maden alaşımlama teknikleri açısından bir sürekliliğin var olduğunu ortaya koymaktadır. Dönemin bilinen alaşımlama tekniklerinin yanı sıra Hüseyindede’de, kupro-nikel olarak isimlendirilen ve Geç Tunç Çağı’nda Hititlerin başkenti Boğazköy/Hattuša’dan bilinen bakır-nikel alaşımlarının en erken örneklerinin bulunduğuna dair kanıtlar, bu çalışmada sunulmaktadır. Hüseyindede’de ortaya çıkarılan kupro-nikel eserler sayesinde bu alaşımlama teknolojinin, Kızılırmak kavsi içerinde Eski Hitit Dönemi’nden itibaren bilindiği saptanmıştır.