“Farmacologisch geziert zijn de antidepressiva een heterogene groep genees-middelen. Hoewel alle antidepressiva effectief zijn tegen de kernsymptomen van depressie, bestaan er veel onderlinge verschillen, met name in hun bijwerkingen-profiel.” Uit de lezing van prof, dr H.W.G. Westenberg werd duidelijk hoe werking en bijwerkingen samenhangen met de affiniteit voor verschillende receptoren in de hersenen. Deze kennis kan gebruikt worden bij het streven van de arts naar minimale belasting voor de patiënt, en daar-mee optimale therapietrouw.

Een complex ziektebeeld als een depressie wordt vermoedelijk veroorzaakt door ver-anderingen in diverse neurotransmittor-systemen. Op theoretische gronden is het dus aannemelijk dat de effectiviteit van een antidepressieve behandeling toe zou nemen als zij verschillende aangrijpingspunten heeft. Een combinatie van middelen of een middel met een multipele werking zou dan meer effect sorteren. “Pump it up” heet dat in de ‘duidelijke taal’ van sommige Amerikaanse psychiaters. Dr H.J.G.M. van Megen toetste deze Stelling aan de bestaande ‘evidence’ en concludeerde dat er voorlopig geen aanunjzing bestaat dat multipliciteit leidt tot een betere behandeling.

Een depressie bij een oudere patiënt wordt vaak niet herkend. Vooral bij chronische lichamelijke aandoeningen en bij toegeno-men sociaal isolement zou de arts vaker moeten denken aan de mogelijkheid dat de patiënt lijdt aan een depressie of een ver-wante stemmingsstoornis. Behandeling van depressies bij ouderen heeft evenveel kans op effect als bij jongere leeftijdscategorieën. Bij de keuze van een antidepressivum dient men rekening te houden met geneesmiddel-interacties en het effect van psychofarmaca op andere orgaansystemen. Dat bleek uit de bijdrage van psychiater dr A. Honig.

Slaapstoomissen zijn een zeer veel voorkomend kenmerk van een depressie. Soms is een slaapstoornis zelfs het belangrijkste symptoom. Herstel van de stemming gaat niet altijd gepaard met verbetering van de slaapkwaliteit. Een overzicht van de (schaarse) ‘evidence’ op het gebied van slaap, depressie en antidepressiva werd gepresenteerd door klinisch neurojysioloog en slaaponderzoeker prof, dr H.J. Kamphuisen.

Alle ruimhartige aandacht van de media ten spijt is seksualiteit in de spreekkamer van de arts nog altijd geen gemakkelijk onderwerp. Bij het gebruik van antidepressiva is het echter van groot belang om dit onderwerp wel aan de orde te stellen. Veel antidepressiva kunnen immers seksuele dysfunctie als bijwerking hebben. Dit kan leiden tot een vermindering van de compliantie, met name bij langdurig gebruik. Meer kennis van de betrokken receptoren kan helpen bij de keuze van een antidepressivum. Dr M.D. Waldinger presenteerde de stand van zaken.

Slechts één op de zes patiënten die van de huisarts de diagnose depressie krijgen, wordt doorverwezen naar de tweedelijn. VeruHjzingen en de bijbehorende contacten tussen eerste- en tweedelijn verlopen echter vaak moeizaam. Over dit onderwerp bestaat helaas nog maar weinig ‘evidence’, zo bleek uit de voordracht van huisarts dr. H.W.J, van Marwijk.