Skip to main content Accessibility help
×
Hostname: page-component-77c89778f8-rkxrd Total loading time: 0 Render date: 2024-07-21T18:49:23.373Z Has data issue: false hasContentIssue false

Isingeniso

Published online by Cambridge University Press:  01 September 2022

Get access

Summary

Kubalulekile ukwazi kabanzi ngomlando wombhali ukuze lowo ofunda umbhalo wakhe abe nolwazi olugculisayo ngalokho okungenzeka ukuthi mhlawumbe kwaba nomthelela emibhalweni yakhe. U-Elliot Zondi wazalwa ziyi-9 ku-April ngonyaka we-1930 endaweni yaseNgome eGreytown. Wafunda amabanga aphansi khona eNgome nokuyilapho ashiywa khona ngabazali bakhe esemncane. Umfowabo omdala waba esemfaka ngaphansi kwesandla sakhe wamfundisa eSt Chads, lapho-ke wafunda khona iBanga lesi-8 kanye nelesi-9. Emva kwalokho waqhubeka wafundela ubuthishela khona eSt Chads. UMnyango wezeMfundo eMgungundlovu wabe sewumnika umfundaze wokuyoqhubeka noMatikuletsheni e-Inkamane High School, eFilidi. Emva kokuphothula izifundo zikaMatikuletsheni wabe esengenela iziqu zeBA (Public Relations) eNyuvesi yase Fort Hare. Ngemva kokuziphothula wafundisa eMlazi Senior Secondary School okuyisikole esesibizwa nge-Zwelethu High School namhlanje. Akahlalanga isikhathi esitheni lapho ngoba wesula wabe eseyosebenza embonini yemikhiqizo kwa-Lever Brothers namhlanje esibizwa nge-Unilever. Umsebenzi wakhe kwakuwukuqeqesha abebehamba bekhangisa ngemikhiqizo yakhona. Wabuye wakhushulelwa esikhundleni sokuphatha abaqeqeshi babakhangisi bemikhiqizo yenkampani.

Washadelwa yintokazi yakoMntungwa, uMaKhumalo. Waqhubeka wafunda ngasese izifundo zeDiploma kwezokuphathwa kwabasebenzi e-Unisa. Emva kwalokho wakhushulelwa esikhundleni sokuphatha ehhovisi lalowo mkhakha. Ngokuzithola esebenzisana nabantu bezinhlanga ezahlukene kwezeZilimi zaboMdabu, wagqugquzeleka ukwazi kabanzi ngazo. Wanikwa ikhefu lonyaka ukuze ayofundela iziqu zeBA (Honours) khona e-Unisa. Ekuziphothuleni kwakhe wabe esengenela izifundo eziphezulu zeMasters ezilimini zabomdabu eNyuvesi yaseNatali nokwathi emva kokuzithola wesula kwaLever Brothers eseyoqashwa khona kule Nyuvesi, eMnyangweni wesiZulu ekuqaleni kweminyaka ye-1980. Wasebenza lapho-ke kwaze kwaba uthatha umhlalaphansi. Ngaphambi kokudlula emhlabeni wayephezu komkhankaso wokubhala incwadi esihloko sithi, Isiziba Esinzonzo. Udlule emhlabeni ngonyaka wezi-2005.

U-Elliot Zondi wabhala imidlalo emibili ngaphansi kwezihloko, Ukufa kukaShaka (1960) kanye nethi, Insumansumane (1986). Kule midlalo uveza izikhathi ezimbili ezahlukene emlandweni wesizwe samaZulu. Eyokuqala ikhuluma ngokufa kukaShaka, umakhi wombuso wesizwe samaZulu eminyakeni yokubusa kwakhe (1816−1828). Kweyesibili ubhala ngeMpi Yamakhanda yango1906 nokuyilapho uZulu wahlulwa khona ngamaNgisi. Yomibili le midlalo iveza ukubaluleka kokuxoxisana phakathi kwabaholi nokuyinto esabalulekile ngisho nanamhlanje esizweni esiNsundu. Lapha nokho sizokhuluma ngalo mdlalo wokuqala othi, Ukufa kukaShaka.

Ukuze lesi singeniso sihlwabuse futhi kube lula ukuqonda ngalo mdlalo, kubalulekile ukuba sithi fahla fahla ngawo ngendlela yokunikeza isifinyezo sawo. Ukwenza lokhu sizogxila emsebenzini kaMathonsi (2006).

Lo mdlalo umayelana nokubulawa kwenkosi uShaka, nokuyinkosi eyayinamandla ukudlula wonke amakhosi akwaZulu ayeseke abusa ngaphambilini. UZondi (1960) ongumbhali walo mdlalo uthi nje eyiqala abe ehlala amagqoza ngalokho okuhambisana nesihloko somdlalo wakhe, Ukufa kukaShaka.

Type
Chapter
Information
Ukufa kukaShaka , pp. vii - xviii
Publisher: Wits University Press
Print publication year: 2021

Access options

Get access to the full version of this content by using one of the access options below. (Log in options will check for institutional or personal access. Content may require purchase if you do not have access.)

Save book to Kindle

To save this book to your Kindle, first ensure [email protected] is added to your Approved Personal Document E-mail List under your Personal Document Settings on the Manage Your Content and Devices page of your Amazon account. Then enter the ‘name’ part of your Kindle email address below. Find out more about saving to your Kindle.

Note you can select to save to either the @free.kindle.com or @kindle.com variations. ‘@free.kindle.com’ emails are free but can only be saved to your device when it is connected to wi-fi. ‘@kindle.com’ emails can be delivered even when you are not connected to wi-fi, but note that service fees apply.

Find out more about the Kindle Personal Document Service.

Available formats
×

Save book to Dropbox

To save content items to your account, please confirm that you agree to abide by our usage policies. If this is the first time you use this feature, you will be asked to authorise Cambridge Core to connect with your account. Find out more about saving content to Dropbox.

Available formats
×

Save book to Google Drive

To save content items to your account, please confirm that you agree to abide by our usage policies. If this is the first time you use this feature, you will be asked to authorise Cambridge Core to connect with your account. Find out more about saving content to Google Drive.

Available formats
×