APPENDIX I - Latin text of passages translated into English and of part of Baldus' commentary on D.1.1.9

Summary

p. 6 Baldus ad D.I.I. Rubr.:

Omnis ars assumit sibi naturam pro materia… sed legista pro materia assumit sibi facta hominum… Item ipsa interpretatur et sic ius nostrum est fundatum super accidentibus, id est super casibus emergentibus… nam iura ex factis nata sunt… Communis vero materia non versatur in factis nature sed in factis hominum.

p. 24 Baldus, Cons., 4.436:

Idque verissimum est quod imperator est dominus mundi quoad omnimodam iurisdictionem et potestatem supremam, ut [D.14.2.9; C.7.37.3; C.1.14.12; & X.1.33.6].

p. 25 Baldus, De pace Constantie, ad v. ‘Imperialis clementie’:

Nota quod omnes tenemur principi, quia ut deus princeps in celis, sic imperatorem [imperator ed. cit.] vicarium suum et dominatorem in fide ac veritate et iusticia constituit in terris… Preterea divina pagina dicit, ‘omnis anima subdita sit principi.’

p. 25 Baldus ad Feud., 2.55:

Nota quod omnis qui iurat, sicut non iurat contra deum, ita nee iurat contra imperium. Itaque ab omni iuramento fidelitatis excipitur imperator quia princeps mundi est, et, ut ita dixerim, corporalis mundo deus.

p. 26 Baldus ad C.1.14.4:

Nota quod auctoritas imperatoris pendet ex lege regia que fuit nutu divino promulgata et ideo imperium dicitur esse immediate a deo.

p. 27 Baldus ad C.7.37.3:

In textu ibi, ‘nutu divino’, nota imperatorem constitui divinitus sicut apostolatus et processit a deo imperium.