Book contents
- Frontmatter
- Contents
- Part I
- Part II
- Bibliografia publikacji i audycji medialnych Zdzisława Najdera o Josephie Conradzie / A Bibliography of Zdzisław Najder's Publications and Media Programmes on Joseph Conrad
- Notes on Contributors / Noty o autorach
- Author Index / Indeks nazwisk
- Miscellaneous Endmatter
Denegacyjne i intertekstualne implikacje Uśmiechu losu Josepha Conrada-Korzeniowskiego
Published online by Cambridge University Press: 01 March 2024
- Frontmatter
- Contents
- Part I
- Part II
- Bibliografia publikacji i audycji medialnych Zdzisława Najdera o Josephie Conradzie / A Bibliography of Zdzisław Najder's Publications and Media Programmes on Joseph Conrad
- Notes on Contributors / Noty o autorach
- Author Index / Indeks nazwisk
- Miscellaneous Endmatter
Summary
Krytyka conradowska przeważnie ignoruje stanowcze stwierdzenia Conrada, zwłaszcza w jego listach, dotyczące istotnej roli implikacyjności i artyzmu w jego dziełach, które niejednokrotnie odczytywane są zupełnie dosłownie, wbrew oczekiwaniom samego autora, wyrażonym w jego liście do Richarda Curle’a z 24 kwietnia 1922 roku:
Oczywistość, mój drogi, jest zabójcza dla blasku każdego dzieła artystycznego, odzierając je całkowicie z sugestywności i resztek iluzji. Wydajesz się wierzyć w dosłowność i oczywistość, w fakty i ich wyrażanie. Tymcz a s em nie ma nic bardziej oczywistego ni ż kompletny bezsens oczywistości oraz jej si ł y odciągania uwagi od rzeczy mających istotne znaczenie w świecie sztuki.
Ten apel pisarza stanowi klucz do reinterpretacji jego mniej znanych opowiadań, a co za tym idzie właściwej ich oceny, w sytuacji kiedy są one w większości analizowane pod kątem zawartości merytorycznej, z pominięciem mało ,,oczywistego” wymiaru implikacyjnego i artystycznego, co skutkuje ich deprecjacją. Dopiero bowiem korelacja formy z treścią pozwala dostrzec celowość i zasadność zawartych w nich sprzeczności, antytez czy wieloznaczności, za które sam autor był niejednokrotnie odsądzany od czci i wiary: oskarżany o pisanie owych opowiadań dla zarobku, napiętnowany za nadmiar w nich absurdów i śmieszności czy też krytykowany za ich melodramatyczność lub operetkowość.
Uśmiech losu to kolejna, obok Frei z siedmiu wysp, opowieść Conrada w cyklu Między lądem a morzem (1912), która przeważnie odczytywana jest dosłownie, a więc wbrew swojej ,,strukturze wewnętrznej” oraz Conradowskiej ,,sztuce wyrazu”, o czym pisze autor w liście do Jamesa B. Pinkera z 17 listopada 1910 roku. Technicznie rzecz biorąc, źródłem takich interpretacji były między innymi ,,cięcia” wymuszone na Conradzie na potrzeby serializacji opowiadania, na które z trudem w końcu przystał. W rezultacie Uśmiech losu w oryginalnym kształcie ukazał się drukiem dopiero w 2007 roku, czyli prawie 100 lat po dacie swojej pierwszej publikacji.
Ale oprócz wydawców Conrada również większość krytyków do dzisiaj nie docenia walorów artystycznych opowiadania, które było postrzegane dotąd albo jako źródło dochodu pisarza, albo w kategoriach zawartych w opowiadaniu opozycji binarnych, takich jak: córki–ojcowie, morze–ląd, romans–komercja, zmysłowy zapach ogrodu–odór gnijących ziemniaków, czy też mniej oczywistych opozycji psychologicznych: ,,autopogarda–rozkosz”, ,,sadyzm–masochizm”, ,,przemoc–miłość”. Interpretacje autobiograficzne opowieści odwołują się do krótkiego pobytu Conrada na Mauritiusie, jego zalotów do Eugénie Renouf oraz Émilie Briquel, dowództwa na ,,Otago”, ,,ekonomii tożsamości rasowej oraz identyfikacji”, a także kontekstu socjopatycznego rubryk kryminalnych we współczesnej Conradowi prasie brytyjskiej oraz imperialnej.
- Type
- Chapter
- Information
- Publisher: Jagiellonian University PressPrint publication year: 2023