Aan de hand van literatuurgegevens wordt een overzicht gegeven van de rol van biologische factoren bij het tot stand komen van de drie belangrijkste psychiatrische stoornissen in het kraambed: ‘maternity blues’, postpartumdepressie en kraambedpsychose. Voorde blues en de postpartumdepressie worden vooral stoornissen in de stofwisseling van L-tryptofaan, progesteron en de endorfines beschreven maar zonder dat een duidelijk biopsychofysiologische verklaring van de ziektebeelden kan worden gegeven. Voorde kraambedpsychose wordt vooral aan dopamine en beta-enkefaline aandacht besteed.

Het blijkt dat over de bio-etiologie van deze aandoeningen vooralsnog geen consensus bestaat.

Sensation Seekers zijn personen die vrijwillig levensgevaarlijke situaties opzoeken. Sensation Seeking gedrag kan sociaal en lichamelijk schadelijke effecten hebben. In vergelijking met controlegroepen zijn bij Sensation Seekers significante ver-schillen aangetoond in verscheidene psychobiologische reacties die optreden bij informatieverwerking.

In een drietal artikelen wordt de overeenkomst besproken tussen Processen die ten grondslag liggen aan twee verschillende functies: anticipatoire attentie en motorische preparatie. Beide functies zijn van belang voor een optimale afstemming op onze omgeving. Het achterste gedeelte van de hersenschors houdt zieh voornamelijk bezig met binnenkomende informatie uit de buiten-wereld en het eigen lichaam, terwijl het voorste deel essentieel is voor onze acties en readies. Als bekend is wanneer wij met relevante informatie worden geconfronteerd en vermoed kan worden hoe daarop moet worden gereageerd, worden modali-teitsspeeifieke sensorische en motorische kanalen geopend om zo een snelle en adequate reactie te garanderen. In deze tekst wordt gepostuleerd dat de achterste en voorste cortexhelften op vergelijkbare wijze vanuit de thalamus worden geactiveerd als onder-deel van anticipatoire attentie en motorische preparatie. Cruciaal is de inhiberende invloed die de nucleus reticularis (NR) uitoefent op de onderliggende thalamuskernen. De NR staat onder een dubbele controle: exciterend vanuit de prefrontale cortex en inhiberend vanuit het neostriatum. Aangegeven wordt hoe selectie in de informatieverwerking via deze balans kan worden gerealiseerd, zowel in het sensorische als het motorische domein. Nadat in Deel I een overzicht is gegeven van de relevante anatomische structuren, wordt hier het model voor anticipatoire attentie en motorische preparatie gepresenteerd. In het volgende artikel wordt neuropsychologische evidentie gepresenteerd, waarna het psychofysiologisch onderzoek aan de orde komt dat heeft geleid tot de formule ring van het model.

In de afgelopen zes jaar is veel onderzoek verficht naar de effecten van antipsychotica op de regionale c-fos-expressie in de hersenen. Deze benadering biedt in een dierexperimentele proefopzet de mogelijkheid op cellulair niveau de effecten van psychofarmaca te bestuderen. Het fos-gen behoort tot de groep ‘immediate early genes’. Dit zijn genen die de transcriptie van andere, vaak onbekende genen reguleren. Een aantal aspecten van dit mechanisme wordt in deze bijdrage beschreven. Het onderzoek naar de effecten van antipsychotica op c-fos-expressie wordt samengevat en de betekenis voor de classificatie van antipsychotica benadrukt. Het blijkt dat deze farmaca effectief zijn in zowel de (meso)limbische gebieden (als nucleus accumbens, septum en amygdala) als ook in de basale ganglia. De relatieve effecten, wat betreft de c-fos-reactie, van de atypische antipsychotica (als clozapine en risperidon) zijn hoger in de limbische structuren, vergeleken met de effecten van de typische (als haloperidol). De potentie van de c-fos-methodiek voor verdere ontwikkelingen in dit gebied wordt aangegeven.